A importancia do mel como
alimento remóntase á prehistoria, pois xa nas pinturas rupestres hai evidencias
do seu consumo. En culturas antigas como a persa, exipcia, grega ou romana o
mel era un produto moi valorado, regalo para os deuses e as clases sociais máis
altas. Máis tarde, obxecto de pagamento de tributos e impostos. Os árabes, na
Península Ibérica, potenciaron o uso do mel na gastronomía cunha grande
variedade de elaborados doces.
A apicultura é unha actividade
que forma parte da historia de Galicia. As súas orixes vincúlanse ás producións
de autoconsumo do medio rural e a súa expansión está vinculada á influencia dos
mosteiros. Un reflexo da súa importancia nalgunhas bisbarras son topónimos como
Pena Abelleira, Abelleira, Albariza ou Vilarmel, ou elementos do patrimonio
etnográfico como os cortizos ou a crianza das abellas en armarios. Sen dúbida
os elementos máis significativos son os albarizas, frecuentes nas montañas do
Leste e centro de Galicia, consisten en altos muros de pedra de forma ovalada,
circular ou cuadrangular, no interior da cal se colocan as colmeas co fin de
protexelas da entrada de animais (principalmente osos) e da climatoloxía
adversa.
O mel, como alimento curativo e
único adozante do momento, comercializábase sobre todo no outono, coincidindo
con celebracións como o San Cosme ou San Martiño, xunto aos produtos de tempada
como as castañas e as noces. Dende esta actividade ancestral á actualidade houbo
cambios importantes na apicultura, que afectan máis ao sistema de explotación
das colmeas que á propia recolección do mel.
De feito, como alimento
tradicional, o noso mel ten distintivo de calidade dende o ano 1988 no que foi
recoñecida como "produto galego de calidade". As súas características
e a súa excelente reputación permitiron a inscrición, no ano 2007, no rexistro
europeo das denominacións de orixe e indicacións xeográficas protexidas. Esta inscrición
supón o recoñecemento en todo o territorio europeo da calidade do mel de
Galicia e permite protexela fronte a un uso fraudulento de termos que poidan confundir
ao consumidor e ao uso de nomes de bisbarras, municipios ou localidades do
territorio galego.
A entidade encargada da defensa
da indicación xeográfica protexida Mel de Galicia, a aplicación do seu
regulamento, a vixilancia do seu cumprimento, así como o fomento e control da
calidade do produto amparado, é o consello regulador da Indicación Xeográfica
Protexida Mel de Galicia.
Tipos de Mel:
Aínda que o Mel de Galicia é unha
denominación única, no seu seo atopamos diferentes sabores, texturas e padais,
dependendo das flores que lle dean a súa orixe. Unha gran maioría do mel galego
é de milflores. Na súa elaboración non predomina unha orixe concreta e procede
das diversas flores dos arredores da colmea. Pero, ademais, en Galicia
prodúcense algúns saborosos tipos de mel monofloral.