Monte Cabalar

Monte Cabalar é unha cooperativa de explotación comunitaria da terra que agrupa aproximadamente 3.600 propiedades de máis de 1.000 propietarios  nunha explotación gandeira en extensivo con máis de 700 ha de monte fechadas nas parroquias de Somoza, Tabeirós, Nigoi, Arca e Souto (concello de A Estrada) co obxectivo de intervir sobre o abandono e o minifundio. Exponse unha síntese do proceso social xerado a partir de marzo de 2006  que culminou positivamente na  constitución da cooperativa coa participación de máis de 330 soci@s, e na materialización do  proxecto: a experiencia dunha explotación silvopastoral en réxime coooperativo.

Pequeno macizo granítico prelitoral no sudoeste do municipio da Estrada (Pontevedra), delimitado ao norte polo río Ulla e ao sul polo Umia na zona centro occidental de Galiza.

A partir dos últimos núcleos de poboación e dos agros, sobre os 350 m de altitude, xorde o monte cuxos cumios máis elevados acadan 650 m. A cuberta vexetal e a orografía diferencian dúas zonas:

1. Primeiramente unha faixa irregular, dos 350 aos 450/500 m, na que predominan formacións boscosas, orixinariamente constituídas por bosques mixtos de piñeiro e frondosas autóctonas, que na actualidade teñen ao eucalipto como especie dominante.

2.  A partir dos 450 m, coincidindo coa metade alta das abas, as chairas dos planaltos (>500 m) e os outeiros nos que xa xorden afloramentos rochosos, aparece o monte raso desarborizado con matogueira formada por comunidades de toxo.

Ten un clima hiperhúmido (cunha precipitación anual acumulada de 1.900 mm) e tépedo (a temperatura media anual é de 12ºC) e un período de actividade vexetal de 11 meses (só a media de xaneiro é inferior a 7,5ºC). Solo granítico normalmente fondo (salvo os outeiros) e moi ácido (necesita achegas de calcio e fósforo como nutrientes fundamentais), cunha alta porcentaxe de materia orgánica que favorece a estruturación do mesmo.           

Produción de biomasa

É un monte, pois, con boas condicións -altitude, clima e, en parte, solos- para a xestión forestal co obxectivo de obter madeira de calidade, sobre todo nas abas, e cunha excelente facilidade para empradizar e manter pastos a maior parte do ano. Nos solos máis estruturados e fondos, a acumulación de biomasa aérea estimada en comunidades de toxo pode chegar a 12 t/ha/ano durante os 4 primeiros anos.

Para os Modelos Estándares de Combustible (do NFFDR, USA) a maior extensión do monte pertence ao modelo 4: comunidades homoxéneas de toxo que a apartir de 5/ 6 anos acadan 2 m de altura e cargas que poden superar 50 t/ha de materia seca.

Estrutura e réxime de propiedade

A propiedade agraria caracterízase por un minifundio con excesiva parcelación e xeneralización da titularidade, realidade que tamén se estendeu á propiedade do monte.

O Cabalar era un monte en réxime de propiedade comunal, entre 1870 e 1920, coincidindo coa loita antiforal, realízase un proceso de partición que permite a privatización do comunal ampliando a base territorial de cada explotación familiar e permitindo un aproveitamento máis intenso e directo do monte.

Hoxe ten un réxime de pequenas propiedades particulares: para as 600 ha estímanse 3.600 propiedades (cunha media de superficie de 0,16 ha) de máis de 1.000 propietarios, dos cais, aproximadamente, dous terzos son absentistas.

Produtos Monte Cabalar: do noso monte á nosa mesa

Coa satisfacción de estar xestionando os recursos dos montes, obteñen produtos cárnicos da máxima calidade que comercializan coa súa marca propia en canles curtas, a través da venda directa a socios ou na localidade, completando na práctica o ciclo do monte á mesa nunha experiencia de soberanía alimentar.

Salchichón monte cabalar é o seu primeiro produto cárnico transformado

Un produto natural e exclusivo, elaborado con carne magra de poldro (85%) e touciño de porco celta (15 %). É o seu primeiro produto transformado, pensado para valorizar os poldros do monte e familiarizar ao consumidor cunha carne magra, branda e con alto contido en proteína e ferro, que ten menos do 0,3% en graxa e máis do 24% dos ácidos graxos son omega-3, polo que resulta imprescindíbel nunha dieta sá.